ठूलो सङ्ख्यामा हतियार बोकेका चिनियाँ पानी जहाजहरू ताइवान वरपर

ताइवानी सैनिक एक अभ्यासमा । तस्बिर- एएफपी

पिङतान, चीन, २७ चैत–चीनले दक्षिण चीन सागर क्षेत्रमा तीन–दिने युद्ध अभ्यास गरिरहेको छ । ठूलो सङ्ख्यामा हतियार बोकेका चिनियाँ पानी जहाजहरू ताइवानको वरीपरी घुम्न थालेका छन् ।

प्रतिक्रियामा अमेरिकी नौसेनाले आफ्नो मानव निर्देशित शक्तिशाली क्षेप्यास्त्र (युएसएस मिलियस) ले सोमबार दक्षिण चीन सागरको बेइजिङले दाबी गरेको जलक्षेत्रमा ‘फ्रिडम अफ नेभिगेसन’ अभियान चलाएको जनाएको छ ।

बेइजिङले सैन्य अभ्यास गरिरहेका बेला चीनले ताइवानी क्षेत्रमा शान्ति र टापुको स्वतन्त्रता ‘पारस्परिक रूपमा अनन्य’ भएको बताएको छ ।

“ताइवान स्वतन्त्रता र ताइवान स्ट्रेट शान्ति र स्थिरता पारस्परिक रूपमा विशेष कुरा हुन्,” विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता वाङ वेनबिनले पत्रकारसँगको नियमित भेटमा भने ।

उनले भने “यदि हामी ताइवान स्ट्रेटमा शान्ति र स्थिरताको रक्षा गर्न चाहन्छौं भने हामीले ताइवानको ‘स्वतन्त्रता र पृथकतावाद’को कुनै पनि रूपको दृढतापूर्वक विरोध गर्नुपर्छ ।

ताइवानी स्थानीय नागरिकको चेतना युद्ध र यसबाट हुने क्षतिप्रतिको त्रासले भरिएको छ । ताइवानको मात्सु द्वीपसमूहको एक भाग बेइगान टापुमा ६० वर्षीय सेफ लिन के–कियाङले एएफपीसँग कुरा गर्दै आफूले युद्ध नचाहेको बताए ।

“हामी आम जनता शान्तिपूर्ण र स्थिर जीवन बिताउन चाहन्छौं,’ लिनले भने, “ताइवानको सेना चीनको सेनासँग मेल खाँदैन ।”

उनले अगाडि भने, “यदि कुनै युद्ध भयो भने, अब उनीहरूको क्षेप्यास्त्रहरू यति उन्नत छन्, हाम्रो पक्षले प्रतिरोध गर्न सक्ने कुनै तरिका छैन । ताइवान पक्षलाई चिनियाँ आक्रमणले ध्वस्त पारिनेछ ।”

सन् १९४९ मा गृहयुद्धको अन्त्यमा चीन र ताइवान विभाजित भएका थिए । चीनले प्रजातान्त्रिक ताइवानलाई आफ्नो भूभागको रूपमा हेर्छ र यसलाई एक दिन लिने प्रतिवद्धता जनाएको छ ।

संयुक्त राज्य अमेरिकाले ताइवानलाई सैन्य रूपमा प्रतिरक्षा गर्ने कि नगर्ने भन्ने विषयमा ‘जानाजानी अस्पष्ट’ रहँदै आएको छ ।

तर दशकौँदेखि उसले ताइपेइलाई आफ्नो आत्मरक्षाका लागि हतियार बेचेको छ र राजनीतिक समर्थन प्रदान गरेको छ ।

मध्य अमेरिकाका दुई मित्र राष्ट्रहरूको भ्रमणबाट घर फर्कने क्रममा ताइवानी राष्ट्रपति इंग वेन साइले लस एन्जलस बाहिर म्याकार्थीलाई भेट्नुभएको थियो । गत वर्षको अगष्टमा म्याकार्थीकी पूर्ववर्ती न्यान्सी पेलोसीले ताइवानको भ्रमण गरेपछि चीनले ताइवानको चारैतिर युद्धपोत, क्षेप्यास्त्र र लडाकू विमान तैनाथ गरेको थियो ।

ताइवानमा भन्दा संयुक्त राज्य अमेरिकामा म्याकार्थीसँग साईको भेटलाई एक सम्झौताको रूपमा हेरिएको थियो जसले टापुको लागि समर्थनलाई रेखाङ्कित गर्दछ तर बेइजिङसँग तनाव बढाउनबाट बचाउँछ । तर, चीनले पटक–पटक कुनै पनि बैठक नगर्न चेतावनी दिँदै आएको थियो र साई ताइवान फर्केलगत्तै पछिल्लो युद्धखेल सुरु गरेको हो ।

जनवादी गणतन्त्र चीनको जनमुक्ति सेना (पीएलए) का प्रवक्ता शी यिनले ‘ज्वाइन्ट स्वार्ड’ बारे भने, ‘यी कारबाहीहरूले ‘ताइवानको स्वतन्त्रता’ चाहने पृथकतावादी शक्तिहरू र बाह्य शक्तिहरूबीचको साँठगाँठ र उनीहरूका उत्तेजक गतिविधिहरूविरुद्ध कडा चेतावनीको रूपमा काम गर्दछ ।’

साईले अभ्यासको जवाफमा ‘निरन्तर अधिनायकवादी विस्तारवाद’ को सामना गर्न ‘अमेरिका र अन्य समान विचारधारा भएका देशहरू’ सँग काम गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेकी छन्।
मात्सु टापुबाट करिब ८० किलोमिटर दक्षिण र ताइपेइबाट १९० किलोमिटरको दूरीमा चीनको फुजियान प्रान्तको चट्टानी तटमा सोमबार भएको अभ्यासमा ‘लाइभ फायर ड्रिल’ समावेश गरिएको थियो ।

स्थानीय सामुद्रिक अधिकारीका अनुसार यो अभ्यास बिहान ७ बजेदेखि राति ८ बजेसम्म दक्षिणपूर्वी टापु पिङटानमा भएको छ ।

पिङटानमा एएफपीका पत्रकारहरूले सोमबार एक अपतटीय क्षेत्रमा तत्काल कुनै सैन्य गतिविधि नदेखेको बताएका छन् ।

चिनियाँ पूर्वी थिएटर कमान्डको आधिकारिक विच्याट अकाउन्टमा सोमबार प्रकाशित एक भिडियोमा एक विमान चालकले आफू ‘ताइवान टापुको उत्तरी भाग नजिक आइपुगेको’ र क्षेप्यास्त्र ‘बन्द’ अवस्थामा भएको बताएका थिए ।